Woorden vooraf

Hersentumoren kunnen zich manifesteren op plekken in het brein die van belang zijn voor motoriek of bijvoorbeeld talige functies. Wanneer dit het geval is, kan er besloten worden om bij het chirurgisch verwijderen van de tumor, direct voorafgaand aan deze ingreep, de patiënt tijdelijk wakker te maken om functionele relevante gebieden in het brein te lokaliseren, zodat die zo mogelijk gespaard kunnen blijven. Tijdens deze fase van de operatie waarin de patiënt bij bewustzijn is, worden gebieden in het brein door middel van plaatselijke elektrische stimulatie tijdelijk onderdrukt. Vervolgens kan dan met behulp van onder andere taaltaken gekeken worden wat precies de functie van het gebied is. Deze vorm van chirurgie, die bekend staat als ‘wakkere hersenchirurgie’, vormt het onderwerp van het themanummer dat nu voor u ligt. Het nummer is samengesteld door Djaina Satoer en Roelien Basitaanse. Dr. Djaina Satoer werkt op de afdeling Neurochirurgie van het Erasmus MC te Rotterdam en is gepromoveerd op een onderzoek naar de effecten van wakkere hersenchirurgie op cognitie, met de nadruk op taalfuncties. Sinds 2011 is zij werkzaam als klinisch linguïst en wetenschappelijk onderzoeker. Tussen 2014 en 2016 werkte zij tevens als universitair docent Neurolinguïstiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze is betrokken bij het ontwerp van de eerste Nederlandse taaltestbatterij voor wakkere hersenchirurgie in samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel in Vlaanderen. Momenteel werkt zij met deze groep aan een poliklinische taaltestbatterij voor milde taalstoornissen. Prof. dr. Roelien Bastiaanse is hoogleraar Neurolinguïstiek aan de Rijksuniversiteit Groningen en is gespecialiseerd in onderzoek op het gebied van stoornissen in het gebruik van werkwoordstijden binnen de afasiologie. Zij stuurt verschillende onderzoeken aan op nationaal en internationaal niveau. Het gaat daarbij ook om de implicaties van het onderzoek voor de meer praktische kant van diagnose en behandeling van afasie. Zij is tevens initiatiefnemer van een aantal innovatieve onderwijsprogramma’s, die deels in samenwerking met het hoger beroepsonderwijs (de logopedieopleiding), deels in een internationaal netwerk zijn vormgegeven, zoals de European Master’s in Clinical Linguistics. De artikelen die Djaina en Roelien voor u bundelden in dit nummer gaan in op klinische en medische aspecten van de wakkere hersenchirurgie, waarbij de patiënt centraal staat. In de inleiding die is verzorgd door eveneens Roelien Bastiaanse, leest u over de indeling van de artikelen in dit nummer, een overzicht van de procedure bij wakkere hersenchirurgie en de consequenties ervan, waaruit eens te meer blijkt dat deze vorm van chirurgie geen sinecure is. …