Skip to main content
Mijn bibliotheek
Ga naar:
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
BSL Shop
Inloggen

Welkom bij Erasmus MC & Bohn Stafleu van Loghum

Erasmus MC heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen. Je kunt je links eenvoudig registreren. Met deze gegevens kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

» Andere revante producten voor Erasmus MC studenten en medewerkers.

Registreer

Om ook buiten de locaties van Erasmus MC, thuis bijvoorbeeld, van Mijn BSL gebruik te kunnen maken, moet je jezelf eenmalig registreren. Dit kan alleen vanaf een computer op een van de locaties van Erasmus MC.

Eenmaal geregistreerd kun je thuis of waar ook ter wereld onbeperkt toegang krijgen tot Mijn BSL.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Tijdschrift voor Psychotherapie
Gepubliceerd in:

01-08-2008 | Artikelen

De ontwikkeling van een biopsychisch model van psychose

Auteur: Prof. Dr. Mark van der Gaag

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 4/2008

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

De kennis rond de biologie en de psychologie van psychose groeit en een biopsychisch model met de interactie van deze verschillende domeinen in de psychose begint zich af te tekenen. Sensitisatie van het dopaminesysteem leidt ertoe dat er vaker perceptuele aberraties en gedachte-intrusies optreden en gebeurtenissen met grote persoonlijke betekenis ervaren worden. Redeneertendensen die de prodromale toestand kenmerken beïnvloeden het betekenisgevingsproces. Snelle conclusies, overmatige causaliteit veronderstellen, de neiging bevestigende informatie te zoeken en situaties te vermijden die strijdige informatie kunnen aanleveren, leiden bij een deel van deze kwetsbare mensen tot waanvorming en psychose.
Medicamenteuze en psychologische behandeling zijn complementair. Medicatie neemt de voortgaande aberraties weg en vermindert de intrusies en de hoge mate van angst, maar verandert niet de inhoud van waanopvattingen. Cognitieve gedragstherapie kan de narratieve waanverklaring voor de psychotische verschijnselen helpen veranderen. Complotten worden in een breder perspectief gezet door aanvullende en soms strijdige informatie, en stemmen worden niet langer toegeschreven aan kwaadwillende anderen. Stemmen kunnen dan opgevat worden als een hinderlijke, maar onschuldige innerlijke ervaring.
vorige artikel Hervonden herinneringen: de stand van zaken
volgende artikel Es arbeitet wohl ohne Unterbrechung in mir weiter
Voetnoten
1
Een voorbeeld van de trainingsmaterialen is te downloaden vanaf www.uke.uni-hamburg.de/kliniken/psychiatrie/index_17380.php.
 
2
De handleiding voor de therapeut en het werkboek voor de stemmenhoorder zijn te downloaden vanaf www.gedachtenuitpluizen.nl.
 
Literatuur
Albus, M., Hubmann, W., Mohr, F., Hecht, S., Hinterberger-Weber, P., Seitz, N. N., et al. (2006). Neurocognitive functioning in patients with first-episode schizophrenia : results of a prospective 5-year follow-up study. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci, 256(7), 442-451.
Baker, C. A., & Morrison, A. P. (1998). Cognitive processes in auditory hallucinations: attributional biases and metacognition. Psychol Med, 28(5), 1199-1208.
Baxter, L. R., Jr., Schwartz, J. M., Bergman, K. S., Szuba, M. P., Guze, B. H., Mazziotta, J. C., et al. (1992). Caudate glucose metabolic rate changes with both drug and behavior therapy for obsessive-compulsive disorder. Arch Gen Psychiatry, 49(9), 681-689.
Beck, A. (1952). Successful outpatient psychotherapy of a chronic schizophrenic with a delusion based on borrowed guilt. Psychiatry, 15, 305-312.
Bentall, R. P., Kaney, S., & Dewey, M. E. (1991). Paranoia and social reasoning: an attribution theory analysis. Br J Clin Psychol, 30 ( Pt 1), 13-23.
Birchwood, M., & Chadwick, P. (1997). The omnipotence of voices: testing the validity of a cognitive model. Psychol Med, 27(6), 1345-1353.
Birchwood, M., Meaden, A., Trower, P., Gilbert, P., & Plaistow, J. (2000). The power and omnipotence of voices: subordination and entrapment by voices and significant others. Psychol Med, 30(2), 337-344.
Bleuler, E. (1911). Dementia Preacox oder der Gruppe der Schizophrenien. In G. Aschaffenburg (Ed.), Handbuch der Geisteskrankheiten. Leipzig: Deuticke.
Brewin, C. R. (2006). Understanding cognitive behaviour therapy: A retrieval competition account. Behav Res Ther, 44(6), 765-784.
Chadwick, P., & Birchwood, M. (1994). The omnipotence of voices. A cognitive approach to auditory hallucinations. Br J Psychiatry, 164(2), 190-201.
Eastvold, A. D., Heaton, R. K., & Cadenhead, K. S. (2007). Neurocognitive deficits in the (putative) prodrome and first episode of psychosis. Schizophr Res, 93(1-3), 266-277.
Ensum, I., & Morrison, A. P. (2003). The effects of focus of attention on attributional bias in patients experiencing auditory hallucinations. Behav Res Ther, 41(8), 895-907.
Franck, N., Rouby, P., Daprati, E., Dalery, J., Marie-Cardine, M., & Georgieff, N. (2000). Confusion between silent and overt reading in schizophrenia. Schizophr Res, 41(2), 357-364.
Freeman, D., Garety, P. A., Fowler, D., Kuipers, E., Bebbington, P. E., & Dunn, G. (2004). Why do people with delusions fail to choose more realistic explanations for their experiences? An empirical investigation. J Consult Clin Psychol, 72(4), 671-680.
Furmark, T., Tillfors, M., Marteinsdottir, I., Fischer, H., Pissiota, A., Langstrom, B., et al. (2002). Common changes in cerebral blood flow in patients with social phobia treated with citalopram or cognitive-behavioral therapy. Arch Gen Psychiatry, 59(5), 425-433.
Garcia-Montes, J. M., Perez-Alvarez, M., Soto Balbuena, C., Perona Garcelan, S., & Cangas, A. J. (2006). Metacognitions in patients with hallucinations and obsessive-compulsive disorder: the superstition factor. Behav Res Ther, 44(8), 1091-1104.
Garety, P. A., Hemsley, D. R., & Wessely, S. (1991). Reasoning in deluded schizophrenic and paranoid patients. Biases in performance on a probabilistic inference task. J Nerv Ment Dis, 179(4), 194-201.
Gilleen, J., & David, A. S. (2005). The cognitive neuropsychiatry of delusions: from psychopathology to neuropsychology and back again. Psychol Med, 35(1), 5-12.
Goldapple, K., Segal, Z., Garson, C., Lau, M., Bieling, P., Kennedy, S., et al. (2004). Modulation of cortical-limbic pathways in major depression: treatment-specific effects of cognitive behavior therapy. Arch Gen Psychiatry, 61(1), 34-41.
Gorman, J. M., Kent, J. M., Sullivan, G. M., & Coplan, J. D. (2000). Neuroanatomical hypothesis of panic disorder, revised. Am J Psychiatry, 157(4), 493-505.
Harrison, P. J. (2007). Schizophrenia susceptibility genes and neurodevelopment. Biol Psychiatry, 61(10), 1119-1120.
Harvey, A., Watkins, E., Mansell, W., & Shafran, R. (2004). Cognitive behavioural processes across psychological disorders: A transdiagnostic approach to research and treatment. Oxford: Oxford University Press.
Heilbrun, A. B., Jr. (1980). Impaired recognition of self-expressed thought in patients with auditory hallucinations. J Abnorm Psychol, 89(6), 728-736.
Heinrichs, R. (2001). In search of madness: schizophrenia and neuroscience. Oxford: Oxford University Press.
Hoff, A. L., Svetina, C., Shields, G., Stewart, J., & DeLisi, L. E. (2005). Ten year longitudinal study of neuropsychological functioning subsequent to a first episode of schizophrenia. Schizophr Res, 78(1), 27-34.
Huq, S., Garety, P., & Hemsley, D. (1988). Probabilistic judgements in deluded and non-deluded subjects. The Quarterly Journal of Experimental Psychology A: Human Experimental Psychology, 40(4-A), 801-812.
Kapur, S. (2003). Psychosis as a state of aberrant salience: a framework linking biology, phenomenology, and pharmacology in schizophrenia. Am J Psychiatry, 160(1), 13-23.
Kapur, S., Agid, O., Mizrahi, R., & Li, M. (2006). How antipsychotics work-from receptors to reality. NeuroRx, 3(1), 10-21.
Kapur, S., Mizrahi, R., & Li, M. (2005). From dopamine to salience to psychosis--linking biology, pharmacology and phenomenology of psychosis. Schizophr Res, 79(1), 59-68.
Keefe, R. S., Arnold, M. C., Bayen, U. J., McEvoy, J. P., & Wilson, W. H. (2002). Source-monitoring deficits for self-generated stimuli in schizophrenia: multinomial modeling of data from three sources. Schizophr Res, 57(1), 51-67.
Kraepelin, E. (1896). Lehrbuch der Psychiatrie (5th ed.). Leipzig: Barth.
Laroi, F., & Van der Linden, M. (2005). Metacognitions in proneness towards hallucinations and delusions. Behav Res Ther, 43(11), 1425-1441.
Laroi, F., Van der Linden, M., & Marczewski, P. (2004). The effects of emotional salience, cognitive effort and meta-cognitive beliefs on a reality monitoring task in hallucination-prone subjects. Br J Clin Psychol, 43(Pt 3), 221-233.
Lencz, T., Smith, C. W., McLaughlin, D., Auther, A., Nakayama, E., Hovey, L., et al. (2006). Generalized and specific neurocognitive deficits in prodromal schizophrenia. Biol Psychiatry, 59(9), 863-871.
Maher, B. (1988). Anomalous experience and delusional thinking: the logic of explanations. In T. Oltmanns & B. Maher (Eds.), Delusional Beliefs (pp. 15-33). New York: John Wiley.
Moore, S. C., & Sellen, J. L. (2006). Jumping to conclusions: a network model predicts schizophrenic patients' performance on a probabilistic reasoning task. Cogn Affect Behav Neurosci, 6(4), 261-269.
Moritz, S., & Woodward, T. S. (2007). Metacognitive training in schizophrenia: from basic research to knowledge translation and intervention. Curr Opin Psychiatry, 20(6), 619-625.
Moritz, S., Woodward, T. S., & Ruff, C. C. (2003). Source monitoring and memory confidence in schizophrenia. Psychol Med, 33(1), 131-139.
Morrison, A. P., & Wells, A. (2003). A comparison of metacognitions in patients with hallucinations, delusions, panic disorder, and non-patient controls. Behav Res Ther, 41(2), 251-256.
Nopoulos, P., Flashman, L., Flaum, M., Arndt, S., & Andreasen, N. (1994). Stability of cognitive functioning early in the course of schizophrenia. Schizophr Res, 14(1), 29-37.
Pukrop, R., Schultze-Lutter, F., Ruhrmann, S., Brockhaus-Dumke, A., Tendolkar, I., Bechdolf, A., et al. (2006). Neurocognitive functioning in subjects at risk for a first episode of psychosis compared with first- and multiple-episode schizophrenia. J Clin Exp Neuropsychol, 28(8), 1388-1407.
Reitan, R. (1958). Validity of the trail Making Test as an indication of organic brain damage. Percept. Motor Skills, 8, 127-130.
Rund, B. R., Melle, I., Friis, S., Johannessen, J. O., Larsen, T. K., Midboe, L. J., et al. (2007). The course of neurocognitive functioning in first-episode psychosis and its relation to premorbid adjustment, duration of untreated psychosis, and relapse. Schizophr Res, 91(1-3), 132-140.
Rutschmann, J., Cornblatt, B., & Erlenmeyer-Kimling, L. (1986). Sustained attention in children at risk for schizophrenia: findings with two visual continuous performance tests in a new sample. J Abnorm Child Psychol, 14(3), 365-385.
Seeman, P., Schwarz, J., Chen, J. F., Szechtman, H., Perreault, M., McKnight, G. S., et al. (2006). Psychosis pathways converge via D2high dopamine receptors. Synapse, 60(4), 319-346.
Tien, A. Y. (1991). Distributions of hallucinations in the population. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 26(6), 287-292.
Van Dael, F., Versmissen, D., Janssen, I., Myin-Germeys, I., van Os, J., & Krabbendam, L. (2006). Data gathering: biased in psychosis? Schizophr Bull, 32(2), 341-351.
Van der Gaag, M., & Korrelboom, K. (2006). Competitive Memory Therapy (COMET bij auditieve hallucinaties. In M. Van der Gaag, F. Withaar & C. Slooff (Eds.), Cognitieve gedragstherapeutische behandelingen bij mensen met een psychose (Vol. 4, pp. 95-111). Den Haag: Kenniscentrum Schizofrenie Nederland.
Van der Gaag, M., & Korrelboom, K. (2007a). Competitive Memory Training (COMET) Behandelprotocol voor overheersende stemmen. Therapeut werkboek. Oegstgeest: Cognitie en Psychose.
Van der Gaag, M., & Korrelboom, K. (2007b). Competitive Memory Training (COMET) Behandelprotocol voor overheersende stemmen. Werkboek patiënt. Oegstgeest: Cognitie en Psychose.
Wang, Q., Chan, R., Sun, J., Yao, J., Deng, W., Sun, X., et al. (2007). Reaction time of the Continuous Performance Test is an endophenotypic marker for schizophrenia: a study of first-episode neuroleptic-naive schizophrenia, their non-psychotic first-degree relatives and healthy population controls. Schizophr Res, 89(1-3), 293-298.
Werkgroep Schizofrenie. (2005). Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie. Houten: Ladenius Communicatie BV.
Metagegevens
Titel
De ontwikkeling van een biopsychisch model van psychose
Auteur
Prof. Dr. Mark van der Gaag
Publicatiedatum
01-08-2008
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 4/2008
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03078431

Andere artikelen Uitgave 4/2008

M. Wehrenberg en S.M. Prinz (2007). The anxious brain. The neurobiological basis of anxiety disorders and how to effectively treat them. New York/London: W.W. Norton & Company. 274 pp., $ 32

  • Gelezen

Hervonden herinneringen: de stand van zaken

  • Artikelen

Psychotherapeutische diagnostiek

  • Forum

Es arbeitet wohl ohne Unterbrechung in mir weiter

  • Forum

Reactie op het artikel: Is een structurele diagnose op basis van een NVM-profiel mogelijk? J. Brogtrop, A. Lindenborn en T. Ingenhoven, Tijdschrift voor Psychotherapie, 34, 2, 80-91

  • Forum

M. de Neef & P. Cuijpers (2007). Fobieën. Amsterdam: Boom. 216 pp., € 22,50

  • Gelezen