Skip to main content
Mijn bibliotheek
Ga naar:
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
BSL Shop
Inloggen

Welkom bij Erasmus MC & Bohn Stafleu van Loghum

Erasmus MC heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen. Je kunt je links eenvoudig registreren. Met deze gegevens kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

» Andere revante producten voor Erasmus MC studenten en medewerkers.

Registreer

Om ook buiten de locaties van Erasmus MC, thuis bijvoorbeeld, van Mijn BSL gebruik te kunnen maken, moet je jezelf eenmalig registreren. Dit kan alleen vanaf een computer op een van de locaties van Erasmus MC.

Eenmaal geregistreerd kun je thuis of waar ook ter wereld onbeperkt toegang krijgen tot Mijn BSL.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Neuropraxis
Gepubliceerd in:

01-10-2001 | Artikelen

De bloed-hersenbarriè en het transport van geneesmiddelen naar de hersenen

Auteurs: B. de Boer, P. Gaillard, I. van der Sandt

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 5/2001

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Abstract

Geneesmiddelen kunnen hun werking alleen op een goede manier uitoefenen als zij op de juiste plaats in het lichaam terechtkomen. Vervelende bijwerkingen kunnen optreden als deze stoffen op de verkeerde plek terechtkomen. Dit is natuurlijk een open deur. Toch is het in de praktijk niet zo eenvoudig om farmaca uitsluitend daar te krijgen waar ze nodig zijn. Ons lichaam heeft een groot aantal mogelijkheden om (schadelijke) stoffen buiten de deur te houden.
De bloed-hersenbarrière (bbb) is zo'n natuurlijke beveiliging waardoor allerlei stoffen niet zomaar vanuit het bloed naar de hersenen kunnen diffunderen en omgekeerd evenmin. Ehrlich (1885) was de eerste die liet zien dat sommige kleurstoffen vanuit de bloedbaan wel in andere weefsels maar niet in de hersenen konden doordringen. Zijn leerling Goldmann (1913) heeft laten zien dat kleurstoffen die werden toegediend in de hersenen alleen de hersenen kleurden en niet andere weefsels. Brightman en Reese (1969) hebben uiteindelijk met behulp van elektronenmicroscopie laten zien dat de barrière wordt gevormd door het capillaire endotheel in de hersenen.
Alle (bestaande of nog te ontwikkelen) farmaca voor ziekten in de hersenen, zoals depressie, schizofrenie, multiple sclerose, neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson en de ziekte van Alzheimer, moeten in de hersenen doordringen willen ze effect hebben. De bloed-hersenbarrière speelt echter een belangrijke limiterende rol bij het transport van geneesmiddelen vanuit het bloed naar de hersenen. Ook kunnen de ziekten in de hersenen een grote invloed hebben op het functioneren van de bbb.
Dit artikel beoogt enig inzicht te geven in de functie van de bloed-hersenbarrière. Daarnaast wordt een celkweeksysteem beschreven waarmee processen op het niveau van de bloed-hersenbarriere kunnen worden bestudeerd.
vorige artikel Cognitieve stoornissen na chemotherapie
volgende artikel Subjectieve effecten van psychoactieve stoffen bij mens en dier
Literatuur
Augustin, H.G., Kozian, D.H. and Johnson, R.C. (1994). Differentiation of endothelial cells: analysis of the constitutive and activated endothelial cell phenotypes, BioEssays 16(12): 901–906.
Boje K. M. (1995) Cerebrovascular permeability changes during experimental meningitis in the rat. J Pharmacol Exp Ther 274: 1199–1203.
Borst, P., Schinkel, A.H., Smit, J.J.M., Wagenaar, E., Van Deemter, L., Smith, A.J., Eijdems, E.W.H.M., Baas, F. and Zaman, G.J.R. (1993). Classical and novel forms of mdr, and the physiological functions of P-glycoproteins in mammals, Pharmac. Ther., 60: 289–299.
Borst, P., Evers, R., Kool, M. and Wijnholds, J. (2000) A family of drug transporters: the multidrug resistance associated protein, J. of the Natl. Canc. Inst. 92(16), 1295–1302.
Brightman, M.W. and Reese, T.S. (1969) Junctions between intimately apposed cell membranes in the vertebrate brain, J. Cell Biol. 40: 648–677.
Cordon-Cardo, C., O'Brien, J.P.O., Casals, D., Rittman-Grauer, L., Biedler, J.L., Melamed, M.R. and Bertino, J.R. (1989). Multidrug resistance gene, (P-glycoprotein). is expressed by endothelial cells at blood-brain barrier sites, Proc. Natl. Acad. Sci. USA 86: 695–698.
de Boer, A.G. and Sutanto, W., eds, Drug Transport across the Blood-Brain Barrier: new experimental strategies, Harwood Scientific Publisher, Amsterdam, 1997.
De Vries, H.E., Eppens, E.F., Prins, M., Kuiper, J., van Berkel, Th.J.C., de Boer, A.G. and Breimer, D.D. (1995) Blood-brain barrier permeability during experimental allergic encephalomyelitis and acute septic shock, Pharmaceut. Res. 12(12): 1932–1936.
DiStefano, M., Monno, L., fiore, J.R., Buccoliero, G., Appice, A., Perulli, L.M., Pastore, G., Angarano, G. (1998) Neurological disorders during hiv1 infection correlate with viral load in cerebrospinal fluid but not with virus phenotype, aids 12(7): 737–743.
Ehrlich, P. (1885) Das Sauerstoffbeduerfnis des Organismus; eine farbenanalytische Studie. Hirschwald, Berlin.
Gaillard, P.J. (2000) Characteristics of the Blood-Brain Barrier in vitro: interplay between its physiology, pharmacology and pathophysiology, Ph.D.-thesis, University of Leiden, The Netherlands.
Gaillard, P.J., van der Sandt, I.C.J., Voorwinden, L.H., Vu, D., Nielsen, J.L., de Boer, A.G. and Breimer, D.D. (2000) Astrocytes increase the functional expression of P-glycoprotein in an in vitro model of the blood-brain barrier, Pharm. Res. 17(10): 1198–1205.
Gaillard, P.J., Voorwinden, L.H., Nielsen, J.L., Ivanov, A., Atsumi, R., Engman, H., Ringbom, C., de Boer, A.G. and Breimer, D.D. (2001) Establishment and functional characterization of an in vitro model of the blood-brain barrier, comprising a co-culture of brain capillary endothelial cells and astrocytes, Europ. J. Pharm. Sci. 12:215–222.
Goldmann, E.E. (1913) Vitalfarbung am Zentralnervensystem, Abh. Preuss. Akad. Wiss., Phys.-Math. KL I: 1–60.
Gottesman, M.M. (1993) How cancer cells evade chemotherapy: sixteenth Richard and Hindo Rosenthal Foundation Award Lecture, Cancer Res. 53: 747–754.
Hurwitz, A.A., Berman, J.W. and Lyman, W.D. (1994) The role of the blood-brain barrier in hiv infection of the central nervous system, Adv. in Neuroimmunol. 4:249–256.
Janzer, R.C. and Raff, M.C. (1987). Astrocytes induce blood-brain barrier properties in endothelial cells, Nature 325: 253–257.
Karssen, A.M., Meijer, O.C., van der Sandt, I.C.J., Lucassen, P.J., de Lange, E.C.M., de Boer, A.G. and de Kloet, E.R. (2001) Multidrug resistance P-glycoprotein hampers the access of cortisol but not of corticosterone to mouse and human brain, Endocrinology, 142(6): 2686–2694.
Lagrange, P., Livertoux, M-H., Grassiot, M-C. and Minn, A. (1994). superoxide anion production during monoelectronic reduction of xenobiotics by preparations of rat brain cortex, microvessels and choroid plexus, Free Radical Biology & Medicine 17(4): 355–359.
Meijer, O.C., de Lange, E.C.M., Breimer, D.D., de Boer, A.G. and de Kloet, E.R. (1998) Penetration of dexamethasone into brain glucocorticoid targets is enhanced in mdr1a- P-glycoprotein knock out mice, Endocrinology 139(4): 1789–1793.
Pearson, J.D. (1991). Endothelial cell biology, Radiology 179: 9–14.
Sawchuk, R.J. and Yang, Z. (1999) Investigation of distribution, transport and utake of anti-hiv drugs to the central nervous system, Adv. Drug Deliv. Rev. 39, 5–31.
Schinkel, A.H., Smit, J.J.M., Van Tellingen, O., Beijnen, J.H., Wagenaar, E., Van Deemter, L., Mol, C.A.A.M., Van der Valk, M.A., Robanus-Maandag, E.C., te Riele, H.P.J., Berns, A.J.M. and Borst, P. (1994) Disruption of the mouse mdr1a P-glycoprotein gene leads to a deficiency in the blood-brain barrier and to increased sensitivity to drugs, Cell 77: 491–502.
van der Sandt, I.C.J., Vos, C.M.P., Nablusi, L., Blom-Roosemalen, M.C.M., Voorwinden, L.H., de Boer, A.G. and Breimer, D.D. (2001) Assessment of active transport of hiv protease inhibitors in various cell lines and in the in vitro blood-brain barrier, aids 15(4):483–491.
van Bree, J.B.M.M., de Boer, A.G., Verhoef, J.C., Danhof, M. and Breimer, D.D. (1989). Transport of vasopressin fragments across the blood-brain-barrier: in vitro studies using monolayers cultures of bovine brain endothelial cells, J. Pharmacol. Exp. Ther. 249(3): 1836–40.
Zaman, G.J., Cnubben, N.H., van Bladeren, P.J., Evers, R., Borst, P. (1996) Transport of the glutathione conjugate of ethacrynic acid by the human multidrug resistance protein mrp, febs-Lett. 391(1-2): 126–30.
Metagegevens
Titel
De bloed-hersenbarriè en het transport van geneesmiddelen naar de hersenen
Auteurs
B. de Boer
P. Gaillard
I. van der Sandt
Publicatiedatum
01-10-2001
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Neuropraxis / Uitgave 5/2001
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03070992

Andere artikelen Uitgave 5/2001