Skip to main content
Mijn bibliotheek
Ga naar:
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
BSL Shop
Inloggen

Welkom bij Erasmus MC & Bohn Stafleu van Loghum

Erasmus MC heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen. Je kunt je links eenvoudig registreren. Met deze gegevens kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

» Andere revante producten voor Erasmus MC studenten en medewerkers.

Registreer

Om ook buiten de locaties van Erasmus MC, thuis bijvoorbeeld, van Mijn BSL gebruik te kunnen maken, moet je jezelf eenmalig registreren. Dit kan alleen vanaf een computer op een van de locaties van Erasmus MC.

Eenmaal geregistreerd kun je thuis of waar ook ter wereld onbeperkt toegang krijgen tot Mijn BSL.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2023 | OriginalPaper | Hoofdstuk

6. Richtlijnen als hulpmiddel bij de verbetering van de zorg

Auteurs : Prof. dr. Jako Burgers, Prof. dr. Trudy van der Weijden, Prof. dr. Richard Grol

Gepubliceerd in: Implementatie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Een richtlijn is een document met aanbevelingen ter ondersteuning van zorgprofessionals en zorggebruikers, gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg en berustend op wetenschappelijk onderzoek aangevuld met expertise en ervaringen van zorgprofessionals en patiënten. De ontwikkeling van een richtlijn is een belangrijke stap van kennisontwikkeling naar toepassing in de praktijk. Bij de ontwikkeling van een richtlijn dient een systematische, stapsgewijze aanpak te volgen, waarbij niet alleen een adequate synthese van kennis en ervaring wordt gemaakt maar ook aan implementatie wordt gewerkt. Dit laatste betreft onder meer relevantie, draagvlak, attractiviteit en toegankelijkheid van de richtlijn.
vorige hoofdstuk Kenmerken van succesvolle innovaties
volgende hoofdstuk De rol van kwaliteitsindicatoren
Literatuur
Alonso-Coello P, Oxman AD, Moberg J, et al. GRADE Evidence to Decision (EtD) frameworks: a systematic and transparent approach to making well informed healthcare choices. 2: Clinical practice guidelines. BMJ. 2016;353:i2089.
Assendelft WJ, Van Tulder MW, Van Everdingen JJ, Offringa M, Bouter LM. De praktijk van systematische reviews. IX. Plaatsbepaling in behandelbeslissingen in richtlijnen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2002;146:1527–31.
Boivin A, Green J, Van der Meulen J, et al. Why consider patients’ preferences? A discourse analysis of clinical practice guideline developers. Med Care. 2009;47:908–15.CrossRef
Boyd CM, Darer J, Boult C, et al. Clinical practice guidelines and quality of care for older patients with multiple comorbid diseases. Implications for pay for performance. JAMA. 2005;294:716–24.CrossRef
Brouwers MC, Kerkvliet K, Spithoff K. AGREE Next Steps Consortium. The AGREE Reporting Checklist: a tool to improve reporting of clinical practice guidelines. BMJ. 2016;352:i1152.
Brouwers MC, Kho ME, Browman GP, et al. AGREE II: Advancing guideline development, reporting and evaluation in health care. CMAJ. 2010;182(18):E839–42.CrossRef
Brouwers MC, Spithoff K, Kerkvliet K, et al. Development and validation of a tool to assess the quality of clinical practice guideline recommendations. JAMA Netw Open. 2020a;3: e205535.CrossRef
Brouwers MC, Spithoff K, Lavis J, et al. What to do with all the AGREEs? The AGREE portfolio of tools to support the guideline enterprise. J Clin Epidemiol. 2020b;125:191–7.CrossRef
Buchan H. Gaps between best evidence and practice: causes for concern. MJA. 2004;180:S48–9.
Burgers JS, Cluzeau FA, Hanna SE, et al. Characteristics of high quality guidelines: evaluation of 86 clinical guidelines developed in ten European countries and Canada. Int J Technol Assess Health Care. 2003a;19:148–57.CrossRef
Burgers JS, Grol R, Klazinga NS, et al. Towards evidence-based clinical practice: an international survey of 18 clinical guideline programs. Int J Qual Health Care. 2003b;15:31–45.CrossRef
Carmona C, Baxter S, Carroll C. Systematic review of the methodological literature for integrating qualitative evidence syntheses into health guideline development. Res Synth Methods. 2021;12:491–505.CrossRef
Dijkstra R. Stop misbruik van onze standaarden. Med Contact. 2015;70:798–9.
Eccles M, Clapp Z, Grimshaw J, et al. Developing valid guidelines: methodological and procedural issus from the North of England evidence based guideline development project. Qual Health Care. 1996;5:44–50.CrossRef
Eddy DM, Adler J, Patterson N, et al. Individualized guidelines: the potential for increasing quality and reducing costs. Ann Intern Med. 2011;154:627–34.CrossRef
Elwyn G, Pickles T, Edwards A, et al. Supporting shared decision making using an option grid for osteoarthritis of the knee in an interface musculoskeletal clinic: a stepped wedge trial. Patient Educ Couns. 2016;99:571–7.CrossRef
Fervers B, Burgers JS, Voellinger R, et al. Guideline adaptation: an approach to enhance efficiency in guideline development and improve utilisation. Qual Saf Health Care. 2011;20:228–36.
Fleuren MA, Van Dommelen P, Dunnink T. A systematic approach to implementing and evaluating clinical guidelines: the results of fifteen years of preventive child health care guidelines in the Netherlands. Soc Sci Med. 2015;136–137:35–43.CrossRef
Gawande A. The checklist manifesto: how to get things right. Metropolitan books; 2009.
Gøtzsche PC, Ioannidis JP. Content area experts as authors: helpful or harmful for systematic reviews and meta-analyses? BMJ. 2012;345: e7031.CrossRef
GRADE Working Group. Grading quality of evidence and strength of recommendations. BMJ. 2004;328:1490–8.CrossRef
Greenhalgh T, Howick J, Maskrey N. Evidence based medicine renaissance group. Evidence based medicine: a movement in crisis? BMJ. 2014;348:g3725.
Grimshaw J, Russel I. Achieving health gain through clinical guidelines. I. Developing scientifically valid guidelines. Qual Health Care. 1993;2:243–8.
Grimshaw JM, Thomas RE, MacLennan G, et al. Effectiveness and efficiency of guideline dissemination and implementation strategies. Health Technol Assess. 2004;8(6):1–72.CrossRef
Grol R, Dalhuijsen J, Thomas S, et al. Attributes of clinical guidelines that influence use of guidelines in general practice: observational study. BMJ. 1998;317:858–61.CrossRef
Grol R, Van Weel C. Getting a grip on guidelines: how to make them more relevant for practice. Br J Gen Pract. 2009;59:e143–4.CrossRef
Grol R. Development of guidelines in general practice. Br J Gen Pract. 1993;43:146–51.
Guyatt GH, Oxman AD, Schünemann HJ, et al. GRADE guidelines: a new series of articles in the journal of clinical epidemiology. J Clin Epidemiol. 2011;64:380–2.CrossRef
Guyatt GH, Oxman AD, Vist G, et al. Rating quality of evidence and strength of recommendations GRADE: an emerging consensus on rating quality of evidence and strength of recommendations. BMJ. 2008;336:924–6.CrossRef
Haycox A, Bagust A, Walley T. Clinical guidelines: the hidden costs. BMJ. 1999;318:391–3.CrossRef
Hirsch J, Guyatt G. Clinical experts or methodologists to write clinical guidelines? Lancet. 2009;374:273–4.CrossRef
Hurwitz B. Legal and political considerations of clinical practice guidelines. BMJ. 1999;318:661–4.CrossRef
Hutchings A, Raine R, Sanderson C, Black N. An experimental study of determinants of the extent of disagreement within clinical guideline development groups. Qual Saf Health Care. 2005;14:240–5.CrossRef
Jacoby I. The consensus development program of the National Institutes of Health: current practices and historical perspectiveness. Int J Technol Assess Health Care. 1985;1:420–32.CrossRef
Kastner M, Bhattacharyya O, Hayden L, et al. Guideline uptake is influenced by six implementability domains for creating and communicating guidelines: a realist review. Clin Epidemiol. 2015;68:498–509.CrossRef
Knottnerus J, Dinant GJ. Medicine based evidence, a prerequisite for evidence based medicine. BMJ. 1997;315:1109–10.CrossRef
Koerselman GF, Korzec A. Voorstel voor een checklist bij het afwijken van richtlijnen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1757–9.
Kraemer, Gostin LO. Science, politics, and values: the politicization of professional practice guidelines. JAMA. 2009;301:665–7.
Kuijpers T, Aertgeerts B, Bekkerink T, et al. Introductie rapid recommendations: een initiatief om recente evidence sneller te vertalen in aanbevelingen voor de praktijk. Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D3207.
Légaré F, Boivin A, Van der Weijden T, et al. Patient and public involvement in clinical practice guidelines: a knowledge synthesis of existing programs. Med Decis Making. 2011;31:E45-74.CrossRef
Legemaate J. Positie van richtlijnen onder nieuwe wet. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A7380.
Lugtenberg M, Burgers JS, Clancy C, Westert GP, Schneider E. Current guidelines have limited applicability to patients with comorbid conditions. PLoS ONE. 2011;6: e25987.CrossRef
Lugtenberg M, Burgers JS, Westert GP. Effects of evidence-based clinical practice guidelines on quality of care: a systematic review. Qual Safe Health Care. 2009;18:385–92.CrossRef
Mason J, Freemantle N, Nazareth I, et al. When is it cost-effective to change the behavior of health professionals? JAMA. 2001;286:2988–92.CrossRef
Murphy M, Black N, Lamping D, et al. Consensus development methods, and their use in clinical guideline development. Health Technol Assess. 1998;2:1–88.CrossRef
Naylor CD. Grey zones of clinical practice: some limits to evidence-based medicine. Lancet. 1995;345:940–2.CrossRef
Pagliari C, Grimshaw J. Impact of group structure and multi-disciplinary evidence-based guideline development: observed study. J Eval Clin Pract. 2002;8:145–53.CrossRef
Raats CJ, Van Veenendaal H, Versluijs MM, Burgers JS. A generic tool for development of decision aids based on clinical practice guidelines. Patient Educ Couns. 2008;73:413–7.CrossRef
Raine R, Sanderson C, Black N. Developing clinical guidelines: a challenge to current methods. BMJ. 2005;331:631–3.CrossRef
Raine R, Sanderson C, Hutchings A, et al. An experimental study of determinants of group judgments in clinical guideline development. Lancet. 2004;364:429–37.CrossRef
Sanabria AJ, Pardo-Hernandez H, Ballesteros M, et al; G-I-N Updating Guidelines Working Group and Collaborators. The UpPriority tool was developed to guide the prioritization of clinical guideline questions for updating. J Clin Epidemiol. 2020;126:80–92.
Scholten RJPM, Offringa M, Assendelft WJJ, redactie. Inleiding in evidence-based medicine. Klinisch handelen gebaseerd op bewijsmateriaal (vijfde, herziene druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghem; 2018.
Shekelle P, Woolf S, Eccles M, et al. Developing guidelines. BMJ. 1999;318:593–6.CrossRef
Shekelle PG, Kravitz RL, Beart J, et al. Are nonspecific practice guidelines potentially harmful? A randomized comparison of the effect of nonspecific versus specific guidelines on physician decision making. Health Serv Res. 2000;34:1429–48.
Shekelle P, Eccles MP, Grimshaw JM, Woolf SH. When should clinical guidelines be updated? BMJ. 2001;323:155–7.CrossRef
Stone TT, Schweikhart SB, Mantese A, Sonnad SS. Guideline attribute and implementation preferences among physicians in multiple health systems. Qual Manag Health Care. 2005;14:177–87.CrossRef
The AGREE Collaboration. Development and validation of an international appraisal instrument for assessing the quality of clinical practice guidelines: the AGREE project. Qual Saf Health Care. 2003;12:18–23.CrossRef
Tunis SR, Hayward RSA, Wilson MC, et al. Internists’ attitudes about clinical practice guidelines. Ann Intern Med. 1994;120:957–63.CrossRef
Ubbink DT, Geerts PAF, Gosens T, Brand PLP. Meer ‘samen beslissen’ nodig door aangescherpte Wgbo. Ned Tijdschr Geneeskd. 2021 Jun;10(165):D5775.
Utens CM, Dirksen CD, Van der Weijden T, Joore MA. How to integrate research evidence on patient preferences in pharmaceutical coverage decisions and clinical practice guidelines: A qualitative study among Dutch stakeholders. Health Policy. 2016;120:120–8.CrossRef
Van Burgers JS. Reductionisme naar realisme: opschudding over evidence-based medicine en de gevolgen voor richtlijnen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A8376.
Van der Weijden T, Boivin A, Burgers J, Schünemann HJ, Elwyn G. Clinical practice guidelines and patient decision aids. An Inevitable Relationship J Clin Epidemiol. 2012;65:584–9.CrossRef
Van der Weijden T, Dreesens D, et al. Developing quality criteria for patient-directed knowledge tools related to clinical practice guidelines. A development and consensus study. Health Expect. 2019;22:2018.
Van Everdingen J, Dreesens DHH, Burgers JS, et al., redactie. Handboek evidence-based richtlijnontwikkeling. Een leidraad voor de praktijk. 2e druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum; 2014.
Van Everdingen J. Zorg over richtlijnen: invloed maatschappij op richtlijnontwikkeling in de zorg neemt toe. Med Contact. 2006;61:1760–2.
Van Weel C, Schellevis FG. Comorbidity and guidelines: conflicting interests. Lancet. 2006;367:550–1.CrossRef
Van Wersch A, Eccles M. Involvement of consumers in the development of evidence based clinical guidelines: practical experiences from the North of England evidence based guideline development programme. Qual Health Care. 2001;10:10–6.CrossRef
Wessels M, Hielkema L, Van der Weijden T. How to identify existing literature on patients’ knowledge, views, and values: the development of a validated search filter. J Med Libr Assoc. 2016;104:320–4.CrossRef
Westert G. Variatie in prestatie. De kwaliteit van de gezondheidszorg aan bod [inaugurele rede]. Bilthoven: RIVM; 2006.
Wieringa S, Dreesens D, Forland F, et al; AID Knowledge Working Group of the Guidelines International Network. Different knowledge, different styles of reasoning: a challenge for guideline development. BMJ Evid Based Med. 2018;23:87–91.
Wollersheim H, Burgers J, Grol R. Clinical guidelines to improve patient care. Neth J Med. 2005;63:188–92.
Woolf SH, Grol R, Hutchinson A, et al. Potential benefits, limitations, and harms of clinical guidelines. BMJ. 1999;318:527–30.CrossRef
Woolf SH. Practice guidelines: a new reality in medicine. I Recent Developments Arch Int Med. 1990;150:1811–8.
Metagegevens
Titel
Richtlijnen als hulpmiddel bij de verbetering van de zorg
Auteurs
Prof. dr. Jako Burgers
Prof. dr. Trudy van der Weijden
Prof. dr. Richard Grol
Copyright
2023
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Implementatie

Print ISBN: 978-90-368-2908-3

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2909-0

Copyright: 2023

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2909-0_6