In dit artikel wordt de situatie beschreven waarin ten gevolge van het geven van opioïden pijnklachten toe- in plaats van afnemen. Hoewel dit negatieve effect van opioïden al in de negentiende eeuw bekend was, zijn de oorzaken hiervan pas de afgelopen decennia duidelijk geworden. Het toedienen van opioïden kan leiden tot een zodanige verandering in de pijnregistrerende en -regulerende systemen in het perifere en centrale zenuwstelsel dat er geen remming meer optreedt van nociceptieve input, maar dat de patiënt een steeds verder escalerende pijn ervaart. Het preklinisch en klinisch onderzoek aangaande de oorzaken van het optreden van deze ernstige bijwerking van opioïden worden uitgelegd. De verschillende farmacologische mechanismen die mede verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van hyperalgesie worden verklaard, te weten de rol van de N-methyl-D-aspartaat receptor en dynorfine. Uitgaande van deze oorzaken van hyperalgesie, worden de vereiste aanpassingen van het analgetisch beleid beschreven, waarin methadon en buprenorfine een voorname rol vervullen.
