Skip to main content
Mijn bibliotheek
Ga naar:
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
BSL Shop
Inloggen

Welkom bij Erasmus MC & Bohn Stafleu van Loghum

Erasmus MC heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen. Je kunt je links eenvoudig registreren. Met deze gegevens kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

» Andere revante producten voor Erasmus MC studenten en medewerkers.

Registreer

Om ook buiten de locaties van Erasmus MC, thuis bijvoorbeeld, van Mijn BSL gebruik te kunnen maken, moet je jezelf eenmalig registreren. Dit kan alleen vanaf een computer op een van de locaties van Erasmus MC.

Eenmaal geregistreerd kun je thuis of waar ook ter wereld onbeperkt toegang krijgen tot Mijn BSL.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Neuropraxis
Gepubliceerd in:

01-08-2008 | Artikelen

Cortisol, energiemobilisatie en chronische vermoeidheid

Auteurs: Mattie Tops, Maarten Boksem

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 4/2008

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Bij toenemende stress of angst wordt vaak meer cortisol in de bloedbaan gebracht. Cortisol wordt daarom wel een stresshormoon genoemd. Wij betogen dat de reactiviteit en effecten van cortisol niet alleen in het kader van angst gezien moeten worden, maar in relatie tot de overkoepelende functie van dit hormoon in de regulatie en mobilisatie van fysiologische middelen zoals glucose. Ook leggen we uit dat dit niet tegenstrijdig is met een belangrijke rol van cortisol in stressreacties, en bijvoorbeeld in het ontstaan of de instandhouding van sociale angst. Toch is het belangrijk bij onderzoek naar cortisol de overkoepelende functie van dit hormoon, namelijk regulatie en mobilisatie van fysiologische middelen, in het achterhoofd te houden.
vorige artikel Transcraniële magnetische stimulatie bij de behandeling van depressie
volgende artikel Diepe hersenstimulatie en cognitieve gedragstherapie: een winning team?
Literatuur
Adam, E.K., Hawkley, L.C., Kudielka, B.M., & Cacioppo, J.T. (2006). Day-to-day dynamics of experience-cortisol associations in a population-based sample of older adults. Proceedings of the National Academy of Sciences U.S.A., 103,45, 17058–17063.
Buijs, R.M., van Eden, C.G., Goncharuk, V.D., & Kalsbeek, A. (2003). The biological clock tunes the organs of the body: timing by hormones and the automatic nervous system. Journal of Endocrinology, 177, 17–26.
Burke, H.M., Davis, M.C., Otte, C., & Mohr, D.C. (2005). Depression and cortisol responses to psychological stress: a meta-analysis. Psychoneuroendocrinology, 30, 846–856.
Carré, J., Muir, C., Belanger, J., & Putnam, S.K. (2006). Pre-competition hormonal and psychological levels of elite hockey players: Relationship to the ‘home advantage’. Physiology & Behavior, 89, 392–398.
Dallman, M.F., et al. (2006). Glucocorticoids, chronic stress, and obesity. Progress in Brain Research, 153, 75–105.
Davis, E.P., Donzella, B., Krueger, W.K., & Gunnar, M.R. (1999). The start of a new school year: individual differences in salivary cortisol response in relation to child temperament. Developmental Psychology, 35,3, 188–196.
Ennis, M., Kelly, K.S., & Lambert, P.L. (2001). Sex differences in cortisol excretion during anticipation of a psychological stressor. Possible support for the tend-and-befriend hypothesis. Stress and Health, 17, 253–261.
Fries, E., Hesse, J., Hellhammer, J., & Hellhammer, D.H. (2005). A new view on hypocortisolism. Psychoneuroendocrinology, 30, 1010–1016.
Dickerson, S.S., & Kemeny, M.E. (2004). Acute stressors and cortisol responses: A theoretical integration and synthesis of laboratory research. Psychological Bulletin, 130, 355–391.
Gold, P.W., & Chrousos, G.P. (1998). The endocrinology of melancholic and atypical depression: Relation to neurocircuitry and somatic consequences. Proceedings of the Association of American Physicians, 111,1, 22–34.
Herbert, J., Moore, G.F., de la Riva, C., & Watts, F.N. (1986). Endocrine responsen and examination anxiety. Biological Psychology, 22,3, 215–226.
Hewig, J., Schlotz, W., Gerhards, F., Breitenstein, C., Lürken, A., & Naumann, E. (2008). Associations of the cortisol awakening response (car) with cortical activation asymmetry during the course of an exam stress period. Psychoneuroendocrinology, 33, 83–91.
Jezova, D., Makatsori, A., Duncko, R., Moncek, F., & Jakubek, M. (2004). High trait anxiety in healthy subjects is associated with low neuroendocrine activity during psychosocial stress. Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry, 28, 1331–1336.
Joëls, M., Pu, Z., Wiegert, O., Oitzl, M.S., & Krugers, H.J. (2006). Learning under stress: How does it work? Trends in Cognitive Sciences, 10, 152–158.
Kagan, J. (2007). A trio of concerns. Psychological Science, 2, 361–376.
Kudielka, B.M., Schommer, N.C., Hellhammer, D.H., & Kirschbaum, C. (2004). Acute hpa axis responses, heart rate, and mood changes to psychological stress (tsst) in humans at different times of day. Psychoneuroendocrinology, 29, 983–992.
Kunz-Ebrecht, E.R., Kirschbaum, C., Marmot, M., & Steptoe, A. (2004). Differences in cortisol awakening response on work days and weekends in women and men from the Whitehall II cohort. Psychoneuroendocrinology, 29, 516–528.
LeBlanc, J., & Ducharme, M.B. (2005). Influence of personality traits on plasma levels of cortisol and cholesterol. Physiology and Behavior, 84, 677–680.
Lewis, M., & Ramsay, D. (2002). Cortisol response to embarrassment and shame. Child Development, 73,4, 1034–1045.
Mason, J.W. (1968). A review of psychoendocrine research on the pituitary-adrenal cortical system. Psychosomatic Medicine, 30, 575–607.
Mason, J.W., Wang, S., Yehuda, R., Riney, S., Charney, D.S., & Southwick, S.M. (2001). Psychogenic lowering of urinary cortisol levels linked to increased emotional numbing and a shame-depressive syndrome in combat-related posttraumatic stress disorder. Psychosomatic Medicine, 63, 387–401.
McEwen, B.S., & Wingfield, J.C. (2003). The concept of allostasis in biology and biomedicine. Hormones and Behavior, 43, 2–15.
Merali, Z., Michaud, D., McIntosh, J., Kent, P., & Anisman, H. (2003). Differential involvement of amygdaloid CRH system(s) in the salience and valence of the stimuli. Progress in Neuropsychopharmacology and Biological Psychiatry, 27,8, 1201–1212.
Oswald, L.M., Zandi, P., Nestadt, G., Postash, J.B., Kalaydjian, A.E., & Wand, G.S. (2006). Relationship between cortisol responsen to stress and personality. Neuropsychopharmacology, 31,7, 1583–1591.
Porges, S.W. (2001). The polyvagal theory: phylogenetic substrates of a social nervous system. International Journal of Psychophysiology, 42, 123–146.
Roelofs, K., Elzinga, B.M., & Rotteveel, M. (2005). The effects of stress-induced cortisol responsen on approach-avoidance behavior. Psychoneuroendocrinology, 30,7, 665–677.
Salamone, J.D., Aberman, J.E., Sokolowski, J. D., & Cousins, M. S. (1999). Nucleus accumbens dopamine and rate of responding: Neurochemical and behavioral studies. Psychobiology 27,2, 236–247.
Sapolsky, R.M., Romero, L.M., & Munck, A.U. (2000). How do glucocorticoids influence stress responsen? Integrating permissive, suppressive, stimulatory, and preparative actions. Endocrine Reviews, 21,1, 55–89.
Schulz, P., Kirschbaum, C., Pruesner, J., & Hellhammer, D. (1998). Increased free cortisol secretion after awakening in chronically stressed individuals due to work overload. Stress Medicine, 14, 91–97.
Selye, H. (1936). A syndrome produced by diverse nocuous agents. Nature, 138, 32.
Selye, H. (1976). Forty years of stress research: principal remaining problems and misconceptions. Canadian Medical Association Journal, 115, 53–56.
Simeon, D., Knutelska, M., Yehuda, R., Putnam, F., Schmeidler, J., & Smith, L.M. (2007). Hypothalamic-pituitary-adrenal axis function in dissociative disorders, post-traumatic stress disorder, and healthy volunteers. Biological Psychiatry, 61, 966–973.
Singer, M.T. (1974). Presidential address. Engagement-involvement: a central phenomenon in psychophysiological research. Psychosomatic Medicine, 36, 1–17.
Smeets, T., Giesbrecht, T., Jelicic, M., & Merckelbach, H. (2007). Context-dependent enhancement of declarative memory performance following acute psychosocial stress. Biological Psychology, 76, 116–123.
Sonnenschein, M., Mommersteeg, P.M.C., Houtveen, J.H., Sorbi, M.J., Schaufeli, W.B., & van Doornen, L.J.P. (2007). Exhaustion and endocrine functioning in clinical burnout: An in-depth study using the Experience Sampling Method. Biological Psychology, 75, 176–184.
Soravia, L.M., Heinrichs, M., Aerni, A., Maroni, C., Schelling, G., Ehlert, U., Roozendaal, B., & de Quervain, D.J.-F. (2006). Glucocorticoids reduce phobic fear in humans. Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 103, 5585–5590.
Stetler, C., & Miller, G.E. (2005). Blunted cortisol response to awakening in mild to moderate depression: regulatory influences of sleep patterns and social contacts. Journal of Abnormal Psychology, 114,4, 697–705.
Suay, F., Salvador, A., González-Bono, E., Sanchís, C., Martínez, M., Martínez-Sanchis, S., Simón, V.M., & Montoro, J.B. (1999). Effects of competition and its outcome on serum testosterone, cortisol and prolactin. Psychoneuroendocrinology, 24, 551–566.
Tops, M., Lorist, M.M., Wijers, A.A., & Meijman, T.F. (2004). Stressen of relaxen: Neurochemische aspecten van bedrijvigheid en rust. [To stress or relax: neurochemical aspects of activity and rest] Gedrag & Organisatie, 17,1, 32–42.
Tops, M., Boksem, M.A.S., Wester, A.E., Lorist, M.M., & Meijman, T.F. (2006a). Task engagement and the relationships between the error-related negativity, agreeableness, behavioral shame proneness and cortisol. Psychoneuroendocrinology, 31,7, 847–858.
Tops, M., van Peer, J.M., Wijers, A.A., & Korf, J. (2006b). Acute cortisol administration reduces subjective fatigue in healthy female subjects. Psychophysiology, 43, 653–656.
Tops, M., van Peer, J.M., Korf, J., Wijers, A.A., & Tucker, D.M. (2007). Anxiety, cortisol and attachment predict plasma oxytocin levels in healthy females. Psychophysiology, 44, 444–449.
Tops, M., Riese, H., Oldehinkel, A.J., Rijsdijk, F.V., & Ormel, J. (2008). Rejection sensitivity relates to hypocortisolism and depressed mood state in young women. Psychoneuroendocrinology, 33, 551–559.
Walton, M. E., Bannerman, D.M., Alterescu, K., & Rushworth,, M.F. (2003). Functional specialization within medial frontal cortex of the anterior cingulate for evaluating effort-related decisions. Journal of Neuroscience 23,16, 6475–6479.
Metagegevens
Titel
Cortisol, energiemobilisatie en chronische vermoeidheid
Auteurs
Mattie Tops
Maarten Boksem
Publicatiedatum
01-08-2008
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Neuropraxis / Uitgave 4/2008
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03077133

Andere artikelen Uitgave 4/2008

Verstand komt met de jaren

  • Gelezen

Artikelen

  • Signalement

Woorden vooraf

  • Woorden vooraf

Transcraniële magnetische stimulatie bij de behandeling van depressie

  • Artikelen

Monitoren bij het waarnemen van taal

  • Artikelen

Diepe hersenstimulatie en cognitieve gedragstherapie: een winning team?

  • Uit de praktijk