boekwerk

Cultuurpsycholoog en publicist Jos van der Lans presenteert Eropaf! (2010) als het vervolg op twee eerdere boeken, Koning Burger (2005) en Ontregelen (2008). Hij besluit elk boek met een tiental aandachtspunten, en de discussies die hij hierover in den lande voert, vormen een stimulans voor verder denken en schrijven. De journalistiek geschreven boeken lezen vlot weg door markante typeringen en aansprekende voorbeelden. Zoals bij zoveel cultuurbespiegelingen is het onderliggende denkschema van diagnose en therapie duidelijk herkenbaar. In de diagnose van Van der Lans spelen de veeleisendheid van de mondige burgers, de legitimiteitscrisis van de machteloze overheid en de identiteitscrisis van de afwezige professionals hoofdrollen. Zijn therapie is het spiegelbeeld hiervan: een doortastende (lokale) overheid die (aanwezige) professionals in staat stelt om de sociale netwerken tussen burgers te versterken. Volgens Van der Lans isoleert geïnstitutionaliseerde professionaliteit problematiek en ook aanpak te veel van de sociale context. Vooral de beslotenheid van de spreekkamer moet het ontgelden. Zijn kritiek herinnert aan Lipsky’s streetlevel bureaucrat, de publieke dienstverlener die als een gevallen engel langzaam maar zeker opbrandt in de bureaucratische hel. De Savornin-Lohman vertaalde dit begrip als ‘frontliniewerker’, en de connotatie van urgentie heeft deze tragische figuur in elk geval in Nederland weer vleugels gegeven. Ook Van der Lans pleit voor ‘eropaf-professionals’. De legitimatie hiervoor moet – na het verlies van de grote verhalen van het sociaalagogische wereldbeeld – van een nieuw en dragend verhaal komen. Overigens verschaft hij vooral kleine inspirerende verhalen over professionals die hun vleugels in probleemwijken uitslaan. …