Als mensen ziek zijn of klachten hebben, proberen ze daar meestal eerst zelf iets aan te doen (zelfzorg). Soms helpen anderen als iemand erg ziek is of door beperkingen sommige dingen niet zelf kan (mantelzorg). Zelfzorg en mantelzorg heten ook wel informele zorg. Tegenover informele zorg staat formele zorg: zorg die door professionals wordt gegeven.
Assistenten geven vaak zelfzorgadviezen of reiken informatie uit om zelfzorg te bevorderen.
Er werken veel vrijwilligers in de gezondheidszorg. Daarnaast zijn er patiënten- en cliëntenorganisaties van ‘lotgenoten’, mensen met een bepaalde ziekte of handicap. Elkaar steunen is vaak een van de doelen, naast informatie geven en belangenbehartiging. Op landelijk niveau is er een vereniging die de belangen van alle patiënten en cliënten vertegenwoordigt: de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie (NPCF).
Tot slot is er MEE, een organisatie ter ondersteuning van chronisch zieken en mensen met beperkingen.
