Skip to main content
Mijn bibliotheek
Ga naar:
Nieuws Boeken Tijdschriften Toetsvragen Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
BSL Shop
Inloggen

Welkom bij Erasmus MC & Bohn Stafleu van Loghum

Erasmus MC heeft ervoor gezorgd dat je Mijn BSL eenvoudig en snel kunt raadplegen. Je kunt je links eenvoudig registreren. Met deze gegevens kun je thuis, of waar ook ter wereld toegang krijgen tot Mijn BSL.

» Andere revante producten voor Erasmus MC studenten en medewerkers.

Registreer

Om ook buiten de locaties van Erasmus MC, thuis bijvoorbeeld, van Mijn BSL gebruik te kunnen maken, moet je jezelf eenmalig registreren. Dit kan alleen vanaf een computer op een van de locaties van Erasmus MC.

Eenmaal geregistreerd kun je thuis of waar ook ter wereld onbeperkt toegang krijgen tot Mijn BSL.

Login

Als u al geregistreerd bent, hoeft u alleen maar in te loggen om onbeperkt toegang te krijgen tot Mijn BSL.

Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2011 | OriginalPaper | Hoofdstuk

50 Oedeem, voeten

Auteurs : S.O. Hobma, P.J.M.J. Bessems, E.J.P. Lamfers, M.M.J. Schuurmans

Gepubliceerd in: Diagnostiek van alledaagse klachten

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Dikke onderbenen of voeten worden vooral veroorzaakt door drukverhoging in het veneuze systeem van het been. De belangrijkste oorzaken zijn systemisch, ten gevolge van hartfalen, of lokaal ten gevolge van veneuze insufficiëntie.
Vaak wordt geen diagnose gesteld bij patiënten met oedeem. Dit komt voor een belangrijk deel doordat kenmerkende symptomen ontbreken die het mogelijk maken om alleen met anamnese en lichamelijk onderzoek tot een conclusie te komen. Aanvullend onderzoek is dan nodig, omdat de aanwezige pathologie vaak onderschat wordt. Vooral bij patiënten met cardiovasculaire klachten of risicofactoren die oedeem hebben, is de kans op hartfalen groot. De fysische diagnostiek is bemoeilijkt bij adipeuze patiënten, terwijl bij hen de kans op afwijkingen groter is. Het behandelen van oedeem met diuretica zonder diagnostiek is in alle gevallen onjuist.
vorige hoofdstuk 49 Knieklachten
volgende hoofdstuk 51 Pijn in het been
Literatuur
1.
Palazzi C, Olivieri I, D’Amico E et al. Symmetrical pitting edema resembling RS3PE in gout. Clin Rheumatol 2003;22:506-7.
2.
Ciocon JO, Fernandez BB, Ciocon DG. Leg edema: clinical clues to the differential diagnosis. Geriatrics 1993;48(5):34-45.
3.
Young JR. The swollen leg. Clinical significance and differential diagnosis. Cardiol Clinics 1991;9(3):443-56.
4.
Remes J, Miettinen H, Reunanen A, et al. Validity of clinical diagnosis of heart failure in primary health care. Europ Heart J 1991;12:315-21.
5.
Diskin CJ, Stokes TJ, Dansby LM, et al. Towards an understanding of oedema. BMJ 1999;318(juni):1610-3.
6.
Shebel ND. An early intervention plan for identification and control of chronic lower extremity edema. J Vasc Nurs 2002;20:45-50.
7.
Linden MW van der, Westert GP, Bakker DH de, Schellevis FG. Tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartspraktijk. Klachten in de bevolking en in de huisartspraktijk. Utrecht: Nivel, 2004.
8.
Okkes IM, Oskam SK, Lamberts H. Van klacht naar diagnose. Episodegegevens uit de huisartsenpraktijk. Bussum: Coutinho, 1998.
9.
Topham EJ, Mortimer PS. Chronic lower limb oedema. Clin Med 2002;2:28-31.
10.
Page J, Henry D. Consumption of NSAID’s and the development of congestive heart failure in elderly patients. Arch Intern Med 2000;160:777-81.
11.
Edwards OM, Bayliss RI. Idiopathic oedema of women. QJM 1976;45:125-8.
12.
Harrison’s principles of internal medicine. New York: McGraw Hill, 2001.
13.
Buchan RF. Ankle edema of tropical climes. JAMA 1971;218:99.
14.
Schloeder FX. Ankle edema in tropical climes. JAMA 1971;218:1705.
15.
Mortimer PS. Swollen lower limb-2: Lymfoedema. BMJ 2000;320:1527-9.
16.
Morgan S, Smith H, Simpsons I, et al. Prevalence and clinical characteristics of left ventricular dysfunction among elderly patients in general practice setting: cross sectional study. BMJ 1999;318:368-72.
17.
Gorman WP, Davis KR, Donnelly R. Swollen lower limb-1: General assessment and deep vein thrombosis. BMJ 2000;320:1453-6.
18.
Watson RDS, Gibbs CR, Lip GYH. ABC of heart failure. Clinical features and complications. BMJ 2000;320:236-9.
19.
Stevenson LW, Perloff JK. The limited reliability of physical signs for estimating hemodynamics in chronic heart failure. JAMA 1989;261:884-8.
20.
Badget RG, Lucey CR, Mulrow CD. Can the clinical examination diagnose left-sided heart failure in adults? JAMA 1997;277:1712-9.
21.
Mangione S, Nieman LZ. Cardiac auscultatory skills of internal medicine and family practice trainees. A comparison of diagnostic proficiency. JAMA 1997;278:717-22.
22.
St Clair EW, Oddone EZ, Waugh RA, et al. Assessing housestaff diagnostic skills using a cardiology patient simulator. Ann Intern Med 1992;117:751-6.
23.
Blankfield RP, Finkelhor RS, Alexander JJ, et al. Etiology and diagnosis of bilateral leg edema in primary care. Am J Med 1998;105:192-7.
24.
Marantz PR, Alderman MH, Tobin JN. Diagnostic heterogenity in clinical trials for congestive heart failure. Ann Intern Med 1988 (July);109:55-61.
25.
McKee PA, Castelli WP, McNamara PM, et al. The natural history of congestive heart failure: The Framingham study. N Engl J Med 1971;285:1441-6.
26.
Davie AP, Francis CM, Caruana L, et al. Assessing diagnosis in heart failure: which features are of any use? QJM 1997;90:335-9.
27.
Wilhelmsen L, Eriksson H, Svärdsudd K, et al. Improving the detection and diagnosis of congestive heart failure. Eur Heart J 1989;10:13-8.
28.
Kannel WB, Hjortland M, Castelli WP. Role of diabetes in congestive heart failure: The Framingham study. Am J Cardiol 1974;34:29-34.
29.
Reynolds D. Severe gestational edema. J Midwifery & Women’s Health, 2003;48(2):146-8.
30.
Rutten FH, Walma EP, Kruisinga GI et al. NHG-Standaard Hartfalen. Eerste herziening. Huisarts Wet 2005;48(2):64-76.
31.
Veer G van der, Eekhof JHA, Walma EP, et al. NHG-Standaard Varices. Huisarts Wet 1993;36(1) 23-30.
32.
Veraart JCJM. Chronische veneuze insufficiëntie. Ned Tijdschr Geneeskd 2002;146(5):199-203.
33.
Stein JH, Neumann A, Marcus RH. Comparison of estimates of right atrial pressure by physical examination and echocardiography in patients with congestive heart failure and reasons for discrepancies. Am J Cardiol 1997;80:1615-8.
34.
Vrouenraets BC, Keeman JN. Fysische diagnostiek – de bandjesproeven bij varices. Ned Tijdschr Geneeskd 2000;144(26):1267-72.
35.
Schilte B, Hellemons-Boode BSP, Zwietering PJ. Palpatie van de pols bij atriumfibrilleren vergeleken met het ECG. Huisarts Wet 1997;40(3):95-7.
36.
Butman SM, Ewy GA, Standen JR, et al. Bedside cardiovascular examination in patients with severe chronic heart failure: importance of rest or inducible jugular venous distension. J Am Coll Cardiol 1993;22:968-74.
37.
Jongh TOH de (red). Fysische diagnostiek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2010.
38.
Drazner MH, Rame JE, Phil M, et al. Prognostic importance of elevated jugular venous pressure and a third heart sound in patients with heart failure. New Engl J Med 2001;345(8):574-81.
39.
Harlan WR, Oberman A, Grimm R, et al. Chronic congestive heart failure in coronary artery disease: clinical criteria. Ann Intern Med 1977 (January);86:133-8.
40.
Heckerling PS, Wiener SL, Wolfkiel CJ, et al. Accuracy and reproducibility of precordial percussion and palpation for detecting increased left ventricular end-diastolic volume and mass. JAMA 1993(October);270:1943-8.
41.
Heckerling PS, Wiener SL, Moses VK, et al. Accuracy of precordial percussion in detecting cardiomegaly. Am J Med 1991;91:328-34.
42.
Patel R, Buschnell DL, Sobotka PA. Implications of an audible third heart sound in evaluating cardiac function. West J Med 1993;158:606-9.
43.
Joshi N. The third heart sound. South Med J 1999;92(8):756-61.
44.
Lok CE, Morgan CD, Ranganathan N. The accuracy and interobserver agreement in detecting the ‘gallop sounds’ by cardiac auscultation. Chest 1998;114:1283-8.
45.
Ishmail AA, Wing S, Ferguson J, et al. Interobserver agreement by auscultation in the presence of a third heart sound in patients with congestive heart failure. Chest 1987 (June);91:871-3.
46.
Light RW. Pleural effusion. N Engl J Med 2002 (June);346:1971-7.
47.
Bakker W, Dijkman JH. Rhonchi en crepitaties: nomenclatuur en interpretatie. Ned Tijdschr Geneeskd 1990;134(10):477-80.
48.
Cattau EL, Benjamin SB, Knuff TE, et al. The accuracy of the physical examination in the diagnosis of suspected ascites. JAMA 1982;247:1164-6.
49.
Williams JW, Simel DL. Does this patient have ascites? How to divine fluid in the abdomen. JAMA 1992;267:2645-8.
50.
Schipper HG, Godfried MH. Fysische diagnostiek – ascites. Ned Tijdschr Geneeskd 2001;145:260-4.
51.
Simel DL, Halvorsen RA, Feussner JR. Quantitating bedside diagnosis: clinical evaluation of ascites. J Gen Intern Med 1988;3:423-8.
52.
Ducas J, Magder S, McGregor M. Validity of the hepatojugular reflex as a clinical test for congestive heart failure. Am J Cardiol 1983;52:1299-1303.
53.
Ewy GA. The abdominojugular test: technique and hemodynamic correlates. Ann Intern Med 1988;109:456-60.
54.
Maisel AS, Atwood JE, Goldberger AL. Hepatojugular reflux: useful in the bedside diagnosis of tricuspid regurgitation. Ann Intern Med 1984;101:781-2.
55.
Schweitzer BPM, Doorenbosch J, Glotzbach R, et al. NHG-Standaard Ulcus cruris venosum. Huisarts Wet 2000;43(3):128-33.
56.
Widmer LK, Stähelin HB, Nissen C, et al. Venen-, Arterien-, Krankheiten, Koronaire Herzkrankheit bei Berufstätigen. Bern: Verlag Hans Huber, 1981:66-82.
57.
Classification and grading of chronic venous disease of the lower limb: a consensus statement. Phlebology 1995;10:42-5.
58.
Vasdekis SN, Clarke GH, Hobbs JT, et al. Evaluation of non-invasive and invasive methods in the assessment of short saphenous vein termination. Br J Surg 1989;76:929-32.
59.
Hull R, Hirsch J, Sackett DL, et al. Replacement of venography in suspected venous thrombosis by impedance plethysmography and 125I-fibrogen leg scanning: a less invasive approach. Ann Intern Med 1981;94:12-5.
60.
Oudega R, Moons KG, Hoes AW. Limited value of patient history and physical examination in diagnosing deep vein thrombosis in primary care. Fam Pract 2005;22:86-91.
61.
Haeger K. Problems of acute deep vein thrombosis. The interpretation of signs and symptoms. Angiology 1969;20:219-23.
62.
Kakkar VV, Howe CT, Nicolaides AN, et al. Deep vein thrombosis of the leg: is there a ‘high risk’ group? Am J Surg 1970;120:527-30.
63.
Chakko S, Woska D, Martinez H, et al. Clinical, radiographic, and hemodynamic correlations in chronic congestive heart failure: conflicting results may lead to inappropriate care. Am J Med 1991;90:353-9.
64.
Wells PS, Anderson DR, Bormanis J. Value of assessment of pretest probability of deep-vein thrombosis in clinical management. Lancet 1997;350:1795-9.
65.
Oudega R, Moons KG, Hoes AW. Ruling out deep venous thrombosis in primary care. A simple diagnostic algorithm including D-dimer testing. Thromb Haemost 2005;94:200-5.
66.
Davie AP, Francis CM, Love MP, et al. Value of the electrocardiogram in identifying heart failure due to left ventricular dysfunction. BMJ 1996;312:222.
67.
The SOLVD investigators. Effect of enalapril on mortality and the development of heart failure in asymptomatic patients with reduced left ventricular ejection fractions. N Engl J Med 1992;327:685-91.
68.
Zaphiriou A, Robb S, Murray-Thomas T, Mendez G, Fox K, McDonagh T et al. The diagnostic accuracy of plasma BNP and NTproBNP in patients referred from primary care with suspected heart failure: results of the UK natriuretic peptide study. Eur J Heart Fail 2005;7:537-41.
69.
Khunti K, Squire I, Abrams KR, Sutton AJ. Accuracy of a 12-lead electrocardiogram in screening patients with suspected heart failure for open access echocardiography: a systematic review and meta- analysis. Eur J Heart Fail 2004;6:571-6.
70.
Kircher BJ, Himelman RB, Schiller NB. Noninvasive estimation of right atrial pressure from the inspiratory collapse of the inferior vena cava. Am J Cardiol 1990;66:493-6.
71.
Constanzo WE, Fein SA. The role of the chest X-ray in the evaluation of chronic severe heart failure: things are not always as they appear. Clin Cardiol 1988;11:486-8.
72.
Donnelly R, Hinwood D, London NJM. Non-invasive methods of arterial and venous assessment. BMJ 2000;320:698-701.
73.
Nielsen OW, Hansen JF, Hilden J, Larsen CT, Svanegaard J. Risk assessment of left ventricular systolic dysfunction in primary care: cross sectional study evaluating a range of diagnostic tests. BMJ 2000;320:220-4.
74.
Buller HR, Cate-Hoek AJ ten, Hoes AW et al. Safely ruling out deep venous thrombosis in primary care. Annals of Internal Medicine 2009;150:229-35.
75.
Vrouenraets BC, Keeman JN. Fysische diagnostiek – duplexonderzoek alleen nodig bij geselecteerde varicespatiënten. Ned Tijdschr Geneeskd 2001;145:774-8.
76.
Pierik EG, Toonder IM, Urk H van, et al. Validation of duplex ultrasonography in detecting competent and incompetent perforating veins in patients with venous ulceration of the lower leg. J Vasc Surg 1997;26:49-52.
77.
Haenen J, Langen H van, Janssen MCH, et al. Venous duplex scanning of the leg; range, variability and reproducibility. Clin Sci (Colch) 1999;96:271-7.
78.
Aguirre FV, Pearson AC, Lewen MK, et al. Usefulness of doppler echocardiography in the diagnosis of congestive heart failure. Am J Cardiol 1989;63:1098-1102.
79.
Remes J, Länsimies E, Pyörälä K. Cardiopulmonary exercise testing has limited value in diagnosing heart failure. Ann Med 1991;23:521-7.
80.
ESC guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. Heart Journal 2009;29:2399-2442.
Metagegevens
Titel
50 Oedeem, voeten
Auteurs
S.O. Hobma
P.J.M.J. Bessems
E.J.P. Lamfers
M.M.J. Schuurmans
Copyright
2011
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Diagnostiek van alledaagse klachten

Print ISBN: 978-90-313-8363-4

Elektronisch ISBN: 978-90-313-8364-1

Copyright: 2011

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-313-8364-1_51