In dit hoofdstuk passeerden enkele belangrijke ziektegenerieke onderwerpen de revue. Dit betreft thema’s die voor alle chronische ziekten van belang zijn en vaak in meerdere van de hoofdstukken voor specifieke chronische aandoeningen worden aangehaald, te weten: psycho-educatie, zelfmanagement, leefstijlveranderingen, aanpassingsproblematiek, comorbiditeit en individuele verschillen, in het bijzonder de invloed van cultuur. Hiermee is dit hoofdstuk enerzijds een inleiding in de genoemde thema’s, anderzijds wordt benadrukt dat de problematiek van de verschillende chronische ziekten ook overkoepelende kenmerken vertoont.